Hans Janmaat
| Hans Janmaat | ||||
| ||||
| Naam | Johannes Gerardus Hendrikus Janmaat | |||
| Geboren | 3 november 1934 | |||
| Overleden | 9 juni 2002 | |||
| Partij | KVP (1972-1979) DS'70 (1979-1980) CP (1980-1984) CD (vanaf 1984) | |||
| Titulatuur | drs. | |||
| Politieke functies | ||||
| 1982-1986 1989-1998 |
Lid Tweede Kamer | |||
| 1982-1984 | Fractievoorzitter Centrumpartij | |||
| 1984-1986 | Fractievoorzitter Groep Janmaat | |||
| 1989-1998 | Fractievoorzitter Centrumdemocraten | |||
| Parlement & Politiek - biografie | ||||
| ||||
Johannes Gerardus Hendrikus (Hans) Janmaat (Nes aan de Amstel, 3 november 1934 – Den Haag, 9 juni 2002) was een Nederlands politicus. Hij was lid van de Tweede Kamer in de periodes 1982-1986 en 1989-1998, eerst namens de Centrumpartij en later namens de Centrum Democraten.
Inhoud
Jeugd en carrière vóór het kamerlidmaatschap
Janmaat werd geboren in Nes aan de Amstel, gemeente Nieuwer-Amstel (tegenwoordig Amstelveen) als zoon van Hendrikus Janmaat (vertegenwoordiger) en Elisabeth Wansink. Hans Janmaat werd rooms-katholiek opgevoed en bleef tot zijn dood lid van de Katholieke Kerk [1]. Hij slaagde voor het kandidaatsexamen vliegtuigbouwkunde aan de Technische Hogeschool Delft en werd daarna financieel adviseur en directeur van een meubelfabriek. Nadat deze meubelfabriek was afgebrand studeerde hij politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. Na zijn afstuderen in 1972 werd hij leraar maatschappijleer op het R.K. Sint Janscollege te Den Haag en het R.K. Lodewijk Makeblijde College te Rijswijk (Zuid-Holland); de functie van leraar bleef hij tot 1984 vervullen.[1]
Van 1972 tot 1979 was hij lid van de Katholieke Volkspartij (KVP), waar hij deelnam aan verschillende werkgroepen en commissies.[1] Hij verliet in 1980 de christendemocratische KVP voor de gematigde sociaaldemocratische partij van Willem Drees jr., DS'70, waarvoor hij als lid van de mediacommissie in 1979 en 1980 radio- en televisiepraatjes verzorgde. Na lezing van een artikel in het weekblad Vrij Nederland over de pas opgerichte Centrumpartij in maart 1980 nam hij contact op met de voorzitter van deze partij, Henry Brookman. Kort hierna sloot hij zich aan bij deze meer nationalistische partij [1] waarvan hij in mei 1980 partijsecretaris werd en een jaar later, op 18 februari 1981, partijvoorzitter.
Lidmaatschap Tweede Kamer
In 1982 werd Janmaat gekozen als lid van de Tweede Kamer voor de Centrumpartij. Janmaat beloofde zich met de CP via de parlementaire weg in te spannen voor de belangen van de autochtone arbeiders en middenstand. Zijn belangrijkste onderwerpen waren de bevolkingspolitiek en het vreemdelingenbeleid; onderwerpen waarover de andere politieke partijen in het parlement niet over wilde praten. Hij waarschuwde dat de relatief sterke toename [2][3] van het aantal immigranten in Nederland ondermeer een financieel probleem is: "Elke vluchteling kost ons, laten we zeggen: tweehonderdduizend gulden? En hoeveel zullen er dit jaar binnenkomen? Honderdduizend? Dat kunnen we toch niet opbrengen?".[4]
De problemen veroorzaakt door de massa-immigratie waren in die tijd iets waar de gevestigde politieke partijen niet over wilden praten; deze waren immers voorstanders van de massa-immigratie. Dus als Janmaat in het parlement het woord voerde over bepaalde onderwerpen, verlieten de meeste kamerleden demonstratief de vergaderzaal; anderen onderbraken zijn redevoeringen herhaaldelijk of weigerden hem te woord te staan, etc.
Op 15 oktober 1984 werd Janmaat geroyeerd als lid van de Centrumpartij, waarna hij als onafhankelijk kamerlid verder ging. Een week later, 22 oktober, werd zijn arbeidsovereenkomst met twee middelbare scholen te Rijswijk (Zuid-Holland) en Den Haag door de rechter ontbonden. Janmaat ontving hierbij een schadevergoeding van vijfentwintigduizend gulden.
Op 29 maart 1986 wist hij , samen met anderen, ternauwernood aan de dood te ontsnappen toen een hotel aan de Linge in Kedichem, waar hij met kaderleden van de Centrumpartij over een verzoening vergaderde, afbrandde als gevolg van een aanval met keien, gifgas en bommen (vermoedelijk op basis van fosfor) [5].
Janmaats latere echtgenote Wil Schuurman raakte hierbij zwaar gewond; haar been moest worden geamputeerd als gevolg van ernstige snijwonden na een val door een raam. Later dat jaar deed Janmaat als kandidaat voor de Centrum Democraten mee aan de verkiezingen, maar hij behaalde geen zetel.
In 1989 keerde hij terug in de Tweede Kamer, als vertegenwoordiger van dezelfde Centrum Democraten. Aanvankelijk als eenmansfractie, maar vanaf 1994 was hij leider van een driemansfractie. Janmaat verwierp zelf nadrukkelijk het stempel 'extreemrechts'. Hij beschouwde zichzelf als een politicus met nationalistische en conservatieve opvattingen.
Janmaat was in staat zijn politieke ideeen krachtig over te brengen door middel van uitspraken als "Wij schaffen, zodra we de mogelijkheid en de macht hebben, de multiculturele samenleving af", "Vol = Vol" en "Eigen Volk Eerst". In showprocessen werden deze uitspraken echter tegen hem gebruikt en werd hij meerdere keren veroordeeld op grond van "discriminatie" en "het aanzetten tot etnische zuiveringen".
Het gerechtshof in Den Haag veroordeelde hem op 28 maart 1995 tot een boete van 2000 gulden (ruim € 900), waarvan de helft voorwaardelijk of 35 dagen gevangenisstraf, waarvan vijftien dagen voorwaardelijk. Op 23 december 1996 veroordeelde het gerechtshof in Amsterdam Janmaat tot 3000 gulden (ruim € 1300) boete of veertig dagen hechtenis. De laatste veroordeling sprak het gerechtshof in Arnhem op 29 december 1997 uit: twee weken voorwaardelijke celstraf en een boete van 7500 gulden (ruim € 3400).
Op 21 juni 1996 trouwde Janmaat voor de tweede maal, dit keer met zijn toenmalige secretaresse en fractiegenote Wil Schuurman.
In 1998 verloren de Centrum Democraten alle zetels in de Tweede Kamer. Deze "nederlaag" is voornamelijk te wijten aan verkiezingsfraude met stemcomputers[6][7][8]. Het Openbaar Ministerie stelde geen onderzoek in.
Optreden in Het zwarte schaap
Toen hij in 1999 te gast was in het televisieprogramma Het zwarte schaap van Inge Diepman, weet hij de teleurstellende uitslag aan de invoering van stemcomputers: "Ze hebben versneld stemmachines ingevoerd en de computerprogrammeur bepaalt de uitslag." In het programma werden beelden getoond van een persiflage van hemzelf door een cabaretier. Janmaat stond op en verdween in de coulissen tot het item was afgelopen. Hij keerde terug naar de presentatietafel en overhandigde Diepman een schaartje en deelde haar mee: „Zo, hier heeft u een schaartje, dan kunt u dat eruit knippen.”.[9]
Leven na het kamerlidmaatschap
Aan het eind van zijn leven vocht Janmaat zijn veroordelingen wegens discriminatie aan bij het Europese Hof van Justitie, maar overleed vóór het Hof een uitspraak had gedaan. De rechtszaken werden niet voortgezet, ondanks hun maatschappelijke relevantie.
Enkele jaren voor zijn dood droeg Janmaat zijn archief over aan Meindert Fennema, een studiegenoot en hoogleraar, 'om te voorkomen dat het in handen van de Anne Frankstichting zou vallen.' Fennema besloot het archief onder te brengen op het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis.
Externe links
- Nogmaals Hans Janmaat, met een reflectie van interviewer Max van Weezel op het bewuste interview.
- Archief Hans Janmaat op het IISG
- Een partij op papier, Groene Amsterdammer (16-12-2000), Artikel over het doneren van het archief.
- Hoe heeft het integratiedebat zich in Nederland ontwikkeld? W. van der Brug e.a. (UvA, IMES, 2009), Ontwikkeling integratiedebat in Nederland
- Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, Biografie over Hans Janmaat ING, Biografisch Woordenboek van Nederland 6, Carla Hoetink, Janmaat, Johannes Gerardus Hendrikus (1934-2002).
- De blanke top der duinen, interview met hans janmaat, nabeschouwing en weergave van een op 23 november 1983 door de VPRO uitgezonden interview met Hans Janmaat.
- Weg met de Centrumpartij in de serie Andere Tijden, VPRO (23-4-2009), Uitzending over Janmaat en de Centrumpartij, een terugblik vanuit het heden.
Bronnen
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Drs. J.G.H. Janmaat Parlement.com
- ↑ Verslag vergadering Tweede Kamer 28-10-1986
- ↑ Asielzoeker blijven komen, Leeuwarder Courant, 22 oktober 1994
- ↑ Hoe heeft het integratiedebat zich in Nederland ontwikkeld? W. van der Brug e.a.(UvA, IMES, 2009), Ontwikkeling van het integratiedebat
- ↑ Bilwet, "De dijk van Kedichem" Bilwet, Bewegingsleer, Hoofdstuk 6 De dijk van Kedichem
- ↑ Stemcomputers – had Janmaat gelijk?
- ↑ Centrumdemocraten (CD) Uit: Berend de Boer, Paul Lucardie, Ida Noomen en Gerrit Voerman, 'Kroniek 1998. Overzicht van de partijpolitieke gebeurtenissen van het jaar 1998', in: Jaarboek 1998, Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen, Groningen, 1999, 29-31.
- ↑ Weggevaagd Hoofdartikel Volkskrant (6 maart 1998)
- ↑ Janmaat in Het zwarte schaap
